Natasha Bold, Therapydd Iaith a Lleferydd Tra Arbenigol
Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg
Cefndir
Therapi Lleferydd ac Iaith (SLT) yw un o’r gwasanaethau cyntaf y mae plant yn cael eu cyfeirio ato pan fyddant yn cyflwyno anawsterau cyfathrebu cymdeithasol neu arwyddion cynnar o Anhwylder Sbectrwm Awtistiaeth (ASD). Mae mynychder ASD yn sylweddol uwch nag a adroddwyd yn flaenorol gyda thua un o bob 57 (1.76%) o blant yn y DU â diagnosis (Roman-Urrestarazu, R et al. 2021). Cyn tarfu ar wasanaethau yn sgil Covid-19, roedd y pwysau ar y gwasanaeth SALT oherwydd atgyfeiriadau ar gyfer plant ag anawsterau cyfathrebu cymdeithasol a/neu ASD yn dod i’r amlwg. Gan ychwanegu yn sgil Covid-19 a oedd yn gohirio gwasanaethau bwydo i ddarparu mewnbwn cynnar ac atgyfeiriadau i’n gwasanaeth, mae’r galw bellach wedi cyrraedd uchafbwynt gan olygu bod ein model gweithio presennol yn annigonol.
Nod
Datblygu a threialu llwybr cyfathrebu cymdeithasol newydd mewn therapi lleferydd ac iaith sy’n cwmpasu’r Egwyddorion Gofal Iechyd Darbodus, gyda’r bwriad o:
– Lleihau maint llwyth achosion clinigol
– Lleihau hyd cyfnodau o driniaeth
– Cynyddu boddhad rhieni â’r gwasanaeth
– Cynyddu sgiliau a gwybodaeth rhieni ac Ymarferwyr Blynyddoedd Cynnar (EYP) i gefnogi plant
– Cynyddu lles therapyddion a boddhad swydd
Dull
- Atgyfeiriadau cyn-fwriadol yn cael eu brysbennu i 'Blociau Adeiladu ar gyfer Gweithdai Cyfathrebu'
- Gweithdai a gynigir i rieni a EYPs yn y GIG ac awdurdodau lleol – y rhai sy’n cefnogi’r plant yn uniongyrchol
Canlyniadau/Buddion
– 80 awr i gyflwyno mewnbwn traddodiadol i 8 teulu wedi’i leihau i 16 awr
– Llai o achosion clinigol 18%
– Mwy o hyder a boddhad rhieni a EYP
– Gwell canlyniadau a chymorth i blant nes iddynt gyrraedd oedran y gallant elwa o driniaeth
Beth nesaf?
– Canlyniadau prosiect ac adnoddau i'w rhannu gyda chydweithwyr UDA yn genedlaethol
– Hysbysu Llwybr Cyfathrebu Cymdeithasol Cymru Gyfan
– Cefnogi mabwysiadu ehangach
