Adroddiad Rhaglen Arloesi Gofal wedi'i Gynllunio

Wrth ymateb i'r heriau brys a gyflwynir gan bandemig Covid-19, Lansiwyd y Rhaglen Arloesi Gofal wedi’i Gynllunio (PCIP) ym mis Ebrill 2022 i gefnogi pobl sy’n gweithio yn y sector iechyd a gofal i fwrw ymlaen â syniadau arloesol, cyfleoedd a ffyrdd o weithio i wella gwasanaethau gofal wedi’i gynllunio ledled Cymru.

Wedi’i harwain gan Gomisiwn Bevan, melin drafod iechyd a gofal cymdeithasol mwyaf blaenllaw Cymru, mewn partneriaeth â Llywodraeth Cymru a rhanddeiliaid ehangach, nod y rhaglen oedd mynd i’r afael â rhai o’r heriau mwyaf sy’n wynebu darparu gwasanaethau gofal wedi’i gynllunio yng Nghymru, gan gynnwys lleihau amseroedd aros, a gwella mynediad i ofal o ansawdd uchel i gleifion a'u teuluoedd fel ei gilydd.

Gan adeiladu ar lwyddiant Rhaglen Enghreifftiol Comisiwn Bevan, dyfarnodd Llywodraeth Cymru gyllid i gefnogi 17 o brosiectau arloesol o bob rhan o iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru i gyflawni eu prosiectau arloesol a gweithio tuag at fabwysiadu a lledaenu’r rhain yn genedlaethol.

Roedd y prosiectau'n canolbwyntio ar ystod eang o arbenigeddau yn ymwneud â gofal wedi'i gynllunio, gan gynnwys orthopedeg, offthalmoleg, gastroenteroleg, oncoleg, wroleg, llawdriniaeth, diagnosteg, a therapïau. Yr 17 prosiect alinio'n gryf a chyfrannu at y saith blaenoriaeth ardaloedd a nodir yn strategaeth Llywodraeth Cymru 'Trawsnewid a Moderneiddio Gwasanaethau Gofal wedi'i Gynllunio a Lleihau Rhestrau Aros' a dangos gwerth sylweddol i'r system gofal iechyd yng Nghymru drwy ganlyniadau gwell i gleifion, gwasanaethau symlach ac arbedion effeithlonrwydd ariannol.

Canlyniadau lefel rhaglen:

• Cymerodd 17 o brosiectau ran yn y rhaglen ar ôl cael eu dewis o 74 o geisiadau gan banel o arbenigwyr.
• Pob un o saith Bwrdd Iechyd GIG Cymru a dwy Ymddiriedolaeth y GIG eu cynrychioli.
• Arbenigeddau clinigol wedi'u cynnwys orthopaedeg, offthalmoleg, gastro-enteroleg, oncoleg, wroleg, llawfeddygaeth, diagnosteg a therapïau.
• Mae 10 o'r 17 prosiect (60%) wedi'u mabwysiadu'n lleol.
• Mae dau wedi'u lleoli'n llwyddiannus ar lefel Cymru gyfan.
• Rhagwelir Enillion cadarnhaol ar fuddsoddiad (rhaglen).

Buddion lefel prosiect:

Roedd manteision y prosiect a welwyd yn cynnwys:

• Gostyngiadau mewn rhestrau aros.
• Gwell amseroedd rhwng atgyfeirio a thriniaeth.
• Gwell canlyniadau i gleifion.
• Mwy o gapasiti gwasanaeth a staff.
• Profiad gwell i gleifion a staff.
• Effeithlonrwydd ariannol ac arbedion cost â thystiolaeth.

Effaith Prosiect Cyfunol:

Yn gyffredinol, mae’r prosiectau wedi dangos tystiolaeth o’r effaith gyfunol ganlynol:

• Gostyngiad ar y rhestr aros: Dangosodd 41% o brosiectau effaith ar restrau aros, gyda 29% pellach yn dangos potensial i leihau rhestrau aros yn y dyfodol. Cyfanswm = 70%.
• Arbed costau/osgoi: Roedd 35% o brosiectau wedi profi arbedion cost/osgoi, gyda 29% pellach yn dangos potensial i arbed/osgoi costau yn y dyfodol. Cyfanswm = 65%.
• Cynyddu capasiti staff: Yn olaf, dangosodd 47% o brosiectau arbediad o ran amser/oriau llafur, gan arwain at fwy o gapasiti staff. Gall hyn gael effaith ar restrau aros. Dangosodd 29% arall botensial ar gyfer arbedion oriau llafur yn y dyfodol. Cyfanswm = 76%.

Buddiannau rhestr aros:

• 15-17% o gleifion ‘eiddil’ >65 oed wedi’u tynnu oddi ar restrau torgest, colecystectomi a llawdriniaeth gyffredinol o ganlyniad i asesiadau geriatregydd cynhwysfawr (CGA) mewn clinigau cleifion allanol amlawdriniaethol ym Mae Abertawe a Chaerdydd a’r Fro.
• 1/3 o gleifion wedi'u dargyfeirio oddi ar restr aros gastroenteroleg (anhwylderau perfedd gweithredol) yn Betsi Cadwaladr i Glinigau Gastroenteroleg Uwch Ymarferydd Clinigol (ACP).
• Gostyngodd amseroedd aros CT cyfartalog ar gyfer llwybr canser sengl o 13 i bedwar diwrnod yng Nghwm Taf Morgannwg o ganlyniad i rôl Llywiwr Radioleg.
• Arbedwyd 553 o ddyddiau gwely ysbyty oherwydd prosiect Gofal Integredig y Borth gyda chyfarfodydd amlasiantaethol wythnosol yn cael eu cyflwyno a'u harwain gan Gydlynydd Gofal Clinigol i hwyluso a gwneud y gorau o ofal cleifion.
• Gostyngodd amseroedd aros pediatrig Lleferydd ac Iaith am oedi cyfathrebu cymdeithasol o 12.8 i 3.3 wythnos am gymorth technegydd, o ganlyniad i weithdai arloesol i uwchsgilio rhieni ac Ymarferwyr Blynyddoedd Cynnar.
• Gostyngiad o 59 wythnos yn y rhestr aros orthopedig pediatrig yng Nghaerdydd a’r Fro o ganlyniad i glinigau ffisiotherapi ACP clwstwr cymunedol.

Buddion ariannol:

• Dangosodd pedwar prosiect yn unig, gyda chymorth Gofal Iechyd Seiliedig ar Werth, a cost a budd (osgoi) o £681,324.
• Yn y cyfnod ôl-brosiect blwyddyn un, rhagwelir y bydd y pedwar prosiect hyn yn unig yn cynhyrchu cost a budd cyfun o £1,110,178.[1]
• Mae pob un o'r pedwar prosiect hyn yn gyfystyr â chyfleoedd buddsoddi i arbed gyda phawb yn disgwyl buddion cost net rheolaidd o flwyddyn i flwyddyn.

Gwelwyd tystiolaeth o fanteision cost ehangach gan brosiectau eraill drwy gydol y rhaglen, gan ddangos ymhellach effaith ariannol.

[1] Cyswllt Cyntaf Clinigau Gastroenteroleg ACP dan arweiniad Dietegydd, Clinigau Cleifion Allanol Amlawdriniaethol (POPS) yn Ysbyty Treforys a Gofal Integredig Caerdydd a'r Fro a'r Borth

Manteision Gwasanaeth / Gallu:

• Rhyddhawyd 996 o oriau gan staff a rheolwyr radioleg oherwydd rôl Llywiwr ymroddedig yng Nghwm Taf Morgannwg.
• 14% yn fwy o gapasiti gastroenteroleg yn Betsi Cadwaladr gyda 300 o apwyntiadau cleifion yn cael eu dargyfeirio i Glinigau Dietegydd ACP y flwyddyn.
• Optimeiddio a lleihau llwyth achosion clinigol pediatrig lleferydd ac iaith 18% ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg yn dilyn cyflwyno gweithdai i rieni a staff blynyddoedd cynnar.
• Llai o gyfnod rheolaeth glinigol/cymorth o 12 mis i 13 wythnos a mwy o gapasiti staff mewn prawf o gysyniad rhyngwynebu dyfeisiau gwisgadwy o bell ar gyfer plant a phobl ifanc, mewn gwasanaeth rheoli pwysau lefel 3.
• Dyfarnwyd statws enghreifftiol Radioleg Ymyriadol i weithdrefnau Ysbyty Athrofaol y Grange ar gyfer Emboleiddio Rhydweli Genynnol (GAE).
• Dilysu offeryn sgrinio digidol i sgrinio cleifion bregus ar restrau aros ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe.
• Llai o angen am atgyfeiriadau arbenigol sengl o ganlyniad i CGAs ym Mae Abertawe a Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro.
• Cyflwyno hyfforddiant cwricwlwm meddygon teulu a meddygon teulu dan hyfforddiant gwella gwybodaeth a rheolaeth pediatreg gyda chwynion orthopedig ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro.
• Sefydlwyd Llywodraethu Gwybodaeth mewn pedwar bwrdd iechyd ar gyfer darllen o bell a thrawsffiniol gweithdrefnau Endosgopi Capsiwl y Colon (CCE).
• Dangosfwrdd data niwroleg Cymru gyfan cefnogi darpariaeth gwasanaeth yn y dyfodol a dylunio a chyflwyno pecyn cymorth Cur pen Cymru gyfan, rhagwelir gostyngiad o 14% yn nifer yr atgyfeiriadau i ofal eilaidd.

Am fanylion llawn yn ymwneud â chanlyniadau prosiect: gweler crynodeb prosiect.

Profiad y Claf a Staff:

Adroddodd yr holl gleifion a staff y gwnaed arolwg ohonynt ganlyniadau a phrofiad gwell o ganlyniad i ymyriadau'r prosiect. Gyda thystebau enghreifftiol:

Adborth cleifion: "Dywedwyd wrthyf yn syth – heb fynd rownd mewn cylchoedd … gallwn wneud y dewis yr oeddwn ei eisiau bryd hynny. "

Adborth staff: "Mae [y clinig] wedi bod yn ddefnyddiol iawn wrth leihau’r amser aros ar gyfer y grŵp hwn o gleifion ac felly wedi lleihau’r amser sy’n profi ansawdd bywyd amharedig.”

Canlyniadau Prosiect Ychwanegol:

• Mae dau brosiect yn y broses o casglu tystiolaeth bellach i gefnogi mabwysiadu lleol.
• Mae dau wedi casglu tystiolaeth i gefnogi cymeradwyaeth NICE (disgwylir yn 2024).
• Gwireddu prawf cysyniad o wasanaethau Pelydr-X symudol cymunedol ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr.

Canfyddiadau Arolwg Rhaglen:

Anfonwyd arolwg at arweinwyr prosiect ar ddechrau ac ar ôl cwblhau'r rhaglen. Cwblhaodd holl aelodau’r prosiect yr arolygon a chymharwyd canlyniadau’r arolwg o’r dechrau i’r diwedd:

• Roedd 95% o dimau prosiect yn ystyried eu prosiect yn llwyddiant.
• Mae 90% o dimau prosiect o'r farn bod modd cynyddu eu harloesedd i lefel Cymru gyfan.
• Teimlai 100% o'r cyfranogwyr eu bod yn gallu gwneud cyfraniad ystyrlon i ofal wedi'i gynllunio.
• Dywedodd 95% o’r cyfranogwyr eu bod wedi cael digon o gefnogaeth gan Gomisiwn Bevan.
• Teimlai 85% eu bod wedi cynyddu galluoedd arwain, sgiliau a hyder i reoli newid.
• Roedd 85% yn teimlo’n fwy cyson â nodau a thargedau Llywodraeth Cymru ar gyfer gwella mewn perthynas â gofal wedi’i gynllunio.
• Dywedodd 80% fod eu cymhelliant i arloesi a thrawsnewid y GIG wedi cynyddu o ganlyniad i’w hymglymiad yn y rhaglen.
• Dywedodd 95% y byddent yn cymryd rhan yn rhaglenni Comisiwn Bevan yn y dyfodol ac y byddent yn annog cydweithwyr i wneud hynny.

Cyflawniadau ychwanegol:

• Mae deg prosiect wedi cyflwyno eu gwaith arloesol yn llwyddiannus mewn cynadleddau cenedlaethol.
• Mae tri phrosiect wedi cyflwyno eu gwaith yn llwyddiannus mewn cynadleddau rhyngwladol.
• Mae naw prosiect wedi cyflwyno eu gwaith i gyfnodolion i'w gyhoeddi.

Edrych i'r Dyfodol:

Prosiectau effaith uchel gyda'r potensial mwyaf i'w mabwysiadu ar raddfa eang, addasu a lledaenu, wedi'u nodi fel a ganlyn:

1. Gwella gofal wedi'i gynllunio ar gyfer pobl fregus yn Ysbyty Treforys
2. Sefydlu gwasanaeth Gofal Amlawdriniaethol i Bobl Hŷn sy’n cael Llawdriniaeth (POPS) mewn llawfeddygaeth ddewisol (CAVUHB)
3. Llywio Llwybr Radioleg – Cyfeiriad Newydd (CTMUHB)
4. Cyflwyno llwybr ymyrraeth cyfathrebu cymdeithasol arloesol mewn therapi lleferydd ac iaith pediatrig (CTMUHB)
5. Iechyd a Gofal Integredig Borth (BIPHD)
6. Cyswllt Cyntaf Uwch Ymarferydd Clinigol (ACP) Clinig Gastroenteroleg a Arweinir gan Ddietegydd (BIPBC)
7. Clinigau Clwstwr Cymunedol Orthopedig Pediatrig (CAVUHB)

Mae'r prosiectau'n amlwg yn dangos effaith gadarnhaol ar ganlyniadau cleifion, amseroedd aros, ôl-groniadau ac effeithlonrwydd ariannol, ymhlith llawer o feysydd eraill. Rhaid inni sicrhau yn awr bod y rhain yn cael eu mabwysiadu’n systematig ledled Cymru er mwyn gwireddu’r effaith lawn ac adenillion buddsoddiad hyd yma.

Bydd Comisiwn Bevan yn parhau i ymgysylltu â phob bwrdd iechyd i bennu’r cyfleoedd a’r mecanweithiau i gefnogi mabwysiadu a lledaenu’n ehangach. Mae'r timau prosiect wedi cael eu hannog i rannu eu prosiectau gyda'u cymheiriaid, arweinwyr gwasanaethau eraill a rhwydweithiau ledled Cymru.