Sunil Dolwani, Dana Knoyle a Naomi Davies
Tirwedd heriol
Defnyddir colonosgopi i wneud diagnosis o gyflyrau fel canser y colon a'r rhefr (CRC), clefyd llidiol y coluddyn a chyflyrau cyn-ganseraidd fel polypau coluddyn. Fodd bynnag, mae'n weithdrefn ymledol gyda galw sylweddol ar adnoddau gwasanaeth a gweithredwr, amser a hyd yr amser i gyflawni cymhwysedd ac arbenigedd. Cyn pandemig COVID-19, roedd nifer y cleifion a atgyfeiriwyd am endosgopi yn sylweddol uwch na chapasiti ar draws GIG Cymru, yn enwedig colonosgopi. Mae’r sefyllfa hon wedi gwaethygu ac mae cleifion yng Nghymru ar hyn o bryd yn wynebu amseroedd aros hir am driniaethau diagnostig fel Colonosgopi, gan arwain at ganlyniadau gwaeth. Mae pwysau gweithlu sylweddol ac amrywiaeth amlwg yn bodoli rhwng byrddau iechyd o ran gallu diagnostig ac arbenigedd clinigol.
Arloesi
“Bob tro, mae technoleg newydd, hen broblem, a syniad mawr yn troi’n arloesedd.” Deon Kamen
Endosgopi Capsiwl y Colon (CCE) cyfrannu at atebion i broblemau capasiti colonosgopi o fewn y llwybr canser gastro-berfeddol isaf, trwy ddarparu opsiwn diagnostig arall i glinigwyr ei gynnig i gleifion sy'n aros am golonosgopi. Roeddem felly yn bwriadu cychwyn, cefnogi a gwerthuso peilot CCE mewn 4 bwrdd iechyd yng Nghymru, a gefnogir gan Raglen Arloesi Gofal wedi’i Gynllunio Comisiwn Bevan ac a ariennir gan Lywodraeth Cymru.
Ein nod oedd:
- Cefnogi byrddau iechyd i sefydlu gwasanaethau CCE ar gyfer cleifion yn y llwybr GI isaf ac archwilio trosi cynlluniau peilot cychwynnol yn llwybrau cynaliadwy.
- Treialu CCE fel ymyriad newydd i archwilio ei effaith bosibl ar bwysau gweithlu ar draws rolau clinigol a ffiniau daearyddol a demograffig byrddau iechyd.
- Casglu, cymharu a dadansoddi data ystyrlon i lywio llwybrau gwasanaeth a chanlyniadau cleifion cysylltiedig yn ogystal â'r effaith ar y gwasanaeth.
- Gwerthuso model Llywodraethu Gwybodaeth Cymru Gyfan i alluogi gweithdrefnau diagnostig teg, effeithlon a diogel i gleifion sy'n cael CCE.
- Treialu model cenedlaethol newydd o weithio sy’n galluogi adrodd ar draws y byrddau iechyd i helpu gyda phwysau ar y gweithlu.
- Gwella profiad y claf.
A oedd hi'n gweithio?
Roedd yn eithaf heriol cychwyn arni, ond yn yr hanner cant cyntaf o weithdrefnau:
- Roedd gan 8o% o gleifion baratoad y coluddyn digonol
- Cwblhaodd 69% o gleifion y driniaeth (y rheswm mwyaf cyffredin os yw'n anghyflawn - tynnu'r gwregys synhwyrydd yn rhy fuan)
- Canfuwyd 57% o glefyd y coluddyn sylweddol (IBD/polyps/canser/diferticulae/hemorrhoids)
- Camau gweithredu yn dilyn CCE:
- Rhyddhau i Feddyg Teulu – 21%
- Yn ôl at yr atgyfeiriwr/gofal eilaidd – 17%
- Dilyniant yn y clinig - 12%
- Ymchwiliad pellach – 36%
- Mae potensial amlwg i effeithio ar y galw am golonosgopi a phwysau'r gweithlu.
- Mae'r darllenydd o bell wedi dangos pa mor ymarferol yw adrodd o bell ar draws y byrddau iechyd.
- Mae 4 bwrdd iechyd bellach wedi sefydlu gwasanaethau capsiwl colon â sicrwydd ansawdd yn y cynllun peilot.
- Roedd heriau gyda llywodraethu gwybodaeth, gweithio ar draws y byrddau iechyd a materion cytundebol.
Beth ddysgon ni?
"Arloesi yw’r gallu i weld newid fel cyfle – nid bygythiad.” Steve Jobs
Clywsom fod yna frwdfrydedd o hyd o fewn cymuned y gwasanaeth iechyd yng Nghymru i fabwysiadu arloesedd newydd a allai helpu ein cleifion a’n gwasanaethau. Mae hyn er gwaethaf y pwysau aruthrol y mae cydweithwyr yn eu hwynebu bob dydd. Fodd bynnag, mae’r brwdfrydedd hwn mewn perygl o droi drosodd i rwystredigaeth os na fyddwn yn cefnogi’r datblygiadau newydd hyn fel cyfleoedd i wella profiad cleifion yn gynaliadwy yn ogystal â datblygu ein gweithlu a’n gwasanaethau a defnyddio’r rhain fel catalyddion i ysgogi newid pellach ar sail tystiolaeth yn ein gwasanaethau. GIG (byddai’r hyfforddiant a’r datblygiad sgiliau a gefnogir gan y peilot yn cael ei golli os na chaiff ei ddefnyddio fel sail ar gyfer gwelliant pellach).
Dysgom hefyd fod dewis y cleifion priodol trwy gynllunio a dadansoddi gofalus yn fwy tebygol o roi canlyniadau a chanlyniadau da i ni (neu fel y dywedodd Thomas Edison a ddyfeisiodd y bwlb golau, “Mae gwerth syniad yn gorwedd wrth ei ddefnyddio.” ). Os byddwn yn mabwysiadu effeithlon Dull Unwaith i Gymru (meini prawf safonedig yn seiliedig ar dystiolaeth a sicrwydd ansawdd) yna gallwn wneud llawer mwy fel tîm yn hytrach na darnio ein hymdrechion i feysydd llai sy'n gwaethygu yn hytrach na lleihau amrywiad. Mae angen inni felly weld y newid yng nghapasiti capsiwl y colon yn rhan annatod o’r gwasanaeth ac nid fel pennawd yn unig (Cefnogwch y newid nid y dechnoleg yn unig – Sefydliad Iechyd). Fel y rhan fwyaf o arloesi da, mae'r cynllun peilot hwn wedi ein harwain i fyfyrio ar agweddau ehangach megis y manteision sylweddol y gallai model Cymru Gyfan o gontractau staff a phrosesau Llywodraethu Gwybodaeth eu rhoi inni. Nawr, byddai hwnnw’n ddyfodol i anelu ato a chyfuno ein hymdrechion tuag ato.
Tîm Llwybrau NEP – Sunil Dolwani, Dana Knoyle a Naomi Davies.
