Super-Agers: Trawsnewid bywydau oedolion hŷn

Cefndir:

Nod y prosiect Super-Agers yw cynyddu cyfleoedd gweithgarwch corfforol i oedolion hŷn drwy ddull partneriaeth ranbarthol ar draws ôl troed bwrdd iechyd Cwm Taf Morgannwg. Nod Super-Agers yw cyd-gynhyrchu gweithgareddau cymunedol cefnogol gydag oedolion hŷn gyda ffocws ar gynnal annibyniaeth mewn cymunedau. Mae’r prosiect wedi bod yn llwyddiannus wrth sicrhau 400k o fuddsoddiad cronfa Iach ac Egnïol dros 3 blynedd gan gynnwys ffocws cenedlaethol ar werthuso gwelliannau i les corfforol a meddyliol. Mae hyn wedi gweld cysylltiadau â gofal integredig a phrosiectau trawsnewid.

Nododd yr achos strategol gynnydd rhagamcanol o 27% yn y boblogaeth sy’n heneiddio yng Nghymru erbyn 2039 a chynnydd o 22% yn nifer yr oedolion sy’n byw gyda chyflwr cronig, y gallai eu bywydau gael eu gwella gan fwy o gyfleoedd corfforol a chymdeithasol. Nododd yr achos busnes fwy o gost-effeithiolrwydd drwy ddull cydweithredol rhanbarthol gan gynnwys awdurdodau lleol, iechyd y cyhoedd a’r trydydd sector. Nododd uchelgais o “rymuso” oedolion hŷn i fod yn berchen ar ystod o weithgareddau cymunedol a chyfleoedd presgripsiynu cymdeithasol a’u cynnal. Mae’r achos ariannol wedi rhagamcanu y gallai adeiladu gwytnwch drwy wella sgiliau, gwybodaeth a hyder gwirfoddolwyr a gwella grwpiau trydydd sector a chymunedol fod yn fuddsoddiad doeth a lleihau’r angen am wasanaethau dydd neu gymorth gofal cartref.

Mae model rhesymeg Super-Agers wedi targedu cyfres o ganlyniadau Cenedlaethau’r Dyfodol gan gynnwys ymddygiadau ffordd iach o fyw, y gallu i ddylanwadu ar benderfyniadau lleol, y gallu i gael mynediad at wasanaethau sydd eu hangen, cyfraddau gwirfoddoli, lleihau unigrwydd a chefnogi sgorau lles meddwl da. Mae Super-Agers wedi bod yn cysylltu â rhaglenni atal eraill i nodi'r ffordd orau o ddal effaith mewn amrywiaeth o ffyrdd.

Nodau’r Prosiect:

Mae’r ffocws allweddol wedi bod ar ddatblygu dull o ganfod effaith ymyriadau ataliol ar les y boblogaeth.

Heriau:

Mae angen rhoi rhaglen ranbarthol o'r math hwn ar waith er mwyn sicrhau hyblygrwydd i bartneriaid ymateb i amgylchiadau lleol. Nid yw'r dulliau gwerthuso cenedlaethol bob amser wedi bod yn effeithiol ar gyfer y grŵp demograffig ac mae angen defnyddio dulliau ansoddol eraill. Mae angen i raglen sy'n targedu grwpiau poblogaeth y bu'n anodd ymgysylltu â hwy fod yn sensitif ac yn gymesur yn ei dulliau gwerthuso er mwyn cadw eu cyfranogiad.

Yn dilyn cyfyngiadau symud cenedlaethol Covid-19, mae dulliau gweithredu 'Active@Home' amgen wedi'u datblygu gan gynnwys pecynnau adnoddau, llyfrau gweithgareddau a mentora dros y ffôn.

Mae allgáu digidol wedi bod yn her sy’n parhau er bod dulliau cydweithredol yn cael eu datblygu.

Canlyniadau Allweddol:

Mae Super-Agers wedi profi galw gyda 239 o oedolion hŷn yn cymryd rhan yn yr ymyriad hwn a gydgynhyrchwyd mewn 12 lleoliad, gyda chefnogaeth 70 o fyfyrwyr gofal cymdeithasol.

Mae dull sy’n pontio’r cenedlaethau a luniwyd i gefnogi Cymunedau sy’n Gyfeillgar i Oed wedi amlygu gwerth defnyddio cyfleoedd rhagnodi cymdeithasol i ddod â chymunedau ynghyd.

Drwy gysylltu’r cyfleoedd hyn â chymorth arall megis cydgysylltu cymunedol lleol mae’n bosibl meithrin gwytnwch a lleihau anghenion gofal a reolir.

Roedd angen dulliau gweithredu “Actif yn y Cartref” amgen i gefnogi 124 o bobl gydag adnoddau gan gynnwys heriau gweithgaredd corfforol ac o ganlyniad cymorth mentora dros y ffôn. (Gweler y pecyn cymorth cartref isod).

• Cododd 23% lefelau gweithgaredd corfforol a chododd 54% eu sgorau MET. IPAQ

• Gwellodd 68% sgorau lles meddwl. WEMWBS,

• Teimlai 100% fod Super-Agers wedi cynyddu eu hymdeimlad o les.

Adborth cadarnhaol:

• Adenillion Cymdeithasol tebygol ar Fuddsoddiad (SROI) o 4:1

• Gellid cyflawni gostyngiadau posibl yng nghostau ymyriadau gweithwyr cymdeithasol (£59c/h), ymgynghoriadau â meddygon teulu (£125 yr awr), costau mynychu adrannau damweiniau ac achosion brys (£117 fesul ymweliad) a chymorth iechyd meddwl (£167 y cyfarfod).

• Mae data allbwn yn dangos y galw gan oedolion hŷn am gyfleoedd presgripsiynu cymdeithasol yn y gymuned.

• Mae'r offer cymorth a ddefnyddiwyd yn dangos bod y cyfranogwyr wedi gwella lles.

Astudiaeth Achos:

Mae Mrs D yn ei 70au cynnar ac yn byw ar ei phen ei hun, mae’n rhannol ddall ac er ei bod yn gallu llywio ei hardal leol mae’n gyfyngedig i ddyddiau pan nad yw’n rhy llachar. Cliciwch isod i ddarllen sut mae Super-Agers wedi cefnogi Mrs D.

Camau Nesaf:

Gellir datblygu’r “cerdyn sgorio cytbwys” cychwynnol sy’n canolbwyntio ar atal a grëwyd ymhellach, yn enwedig o ran osgoi costau, lleihau costau neu gefnogi rheoli galw am bartneriaid iechyd a gofal cymdeithasol.

Bydd angen i Super-Agers ffurfioli sut y mae'n bwriadu dal ei effaith ymhellach fel enghraifft o waith ataliol sy'n lleihau rhai anghenion dros gyfnod o 2 flynedd o gyflawni.

A KESS partneriaeth wedi'i sefydlu gyda Phrifysgol Abertawe i archwilio 'grymuso' oedolion hŷn a bydd astudiaeth SROI ychwanegol yn symud ymlaen dros y 18 mis nesaf

Bydd angen i ddarpariaeth y rhaglen ymateb i gyfyngiadau cenedlaethol a llai o hyder ymhlith y cyhoedd.

Fy mhrofiad enghreifftiol:

Mae’r profiad wedi atgyfnerthu fy nghred ym mhwysigrwydd gwaith ataliol a’r angen am gydweithio traws-sector. Mae gallu cysylltu’n ehangach â gweithwyr iechyd a gofal cymdeithasol proffesiynol wedi ychwanegu dyfnder at ddealltwriaeth o heriau, gan gynnwys yr angen i ailadeiladu cymunedau ar ôl Covid-19.

Arddangosfa: