Helen Munro
Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda
Mae 160 o achosion o ganser ceg y groth yn cael eu diagnosio yng Nghymru bob blwyddyn. Dyma’r canser mwyaf cyffredin ymhlith menywod o dan 35 oed, ond eto dim ond 7 o bob 10 o bobl gymwys yn y DU sy’n mynychu sgrinio, y gyfradd isaf ers 20 mlynedd. Y feirws papiloma dynol (HPV) sy'n achosi'r rhan fwyaf o achosion o ganser ceg y groth. Ar hyn o bryd cynhelir profion HPV 'yn bersonol' mewn meddyg teulu neu glinig iechyd rhywiol fel rhan o'r rhaglen sgrinio serfigol genedlaethol. Mae rhwystrau’n bodoli sy’n atal pobl rhag cael y prawf hwn ac mae tystiolaeth yn dangos y byddai’n well gan 50% o bobl pe byddent yn cael dewis samplu HPV eu hunain na phrofion personol. Mae hunan-samplu eisoes ar gael yn Awstralia a'r Iseldiroedd a dangoswyd ei fod mor effeithiol wrth ganfod HPV â phrofion personol.
Y prosiect:
Bydd y prosiect hwn yn datblygu offeryn gwneud penderfyniadau ar y cyd (SDM) a fydd yn cefnogi pobl i gymryd hunan-sampl HPV. Bydd hyn yn cael ei ymgorffori o fewn y platfform sgrinio heintiau rhywiol ar-lein cenedlaethol sydd ar gael am ddim o'r enw 'Test and Post' (TAP). Bydd defnyddwyr gwasanaeth yn cael gwybodaeth i'w helpu i ystyried yr hyn sydd bwysicaf iddynt mewn perthynas â chanlyniadau posibl prawf HPV, gan gynnwys gwneud dim. Ar ôl ei adeiladu, bydd yr offeryn yn cael ei dreialu ar draws gwahanol safleoedd ym Mhrifysgol Hywel Dda.
Ymagwedd:
- Cydgynhyrchu’r offeryn SDM gyda phartneriaid a rhanddeiliaid allweddol gan gynnwys cleifion
- Profi a gwerthuso'r offeryn SDM gyda defnyddwyr gwasanaeth
- Gwerthuso pellach gyda gweithwyr iechyd proffesiynol ac ystyried sut y gellir ei integreiddio i'r modelau presennol ac ar-lein
- Rhannu canlyniadau gyda rhanddeiliaid allweddol a PPI trwy gynadleddau cenedlaethol a defnyddio'r canlyniadau i fwydo astudiaeth ddichonoldeb fwy
Buddion a ragwelir:
Bydd yr offeryn SDM yn cefnogi dewis gwybodus ynghylch profion HPV, ac yn gwella gwybodaeth a dealltwriaeth o HPV a chanser ceg y groth. Bydd y prawf ar gael 24/7, 365 diwrnod y flwyddyn gan gefnogi mwy o hygyrchedd a hwylustod i bobl gymwys.
Diweddaru:
Ymgysylltodd y grŵp ag amrywiaeth o randdeiliaid gan gynnwys Sgrinio Serfigol Cymru i gefnogi’r prosiect hwn. Cyfwelwyd sawl defnyddiwr gwasanaeth i ddechrau am eu barn ar brofion ceg y groth a'r potensial ar gyfer hunan-brofi. Yna datblygwyd holiadur yn gofyn i fenywod am eu dealltwriaeth a'u hymddygiad o ran profion ceg y groth a HPV. Anfonwyd hwn at fenywod ar draws Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda a derbyniwyd dros 4000 o ymatebion. Mae'r data hwn yn cael ei ddadansoddi ar hyn o bryd a bydd yn llywio cynnwys fideo byr a fydd yn cael ei greu fel rhan o'r SDM hefydl.
