Hyfforddiant Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (SLC) ar gyfer gweithlu'r Blynyddoedd Cynnar

Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan wedi gwneud Cymru am y tro cyntaf drwy gyflogi Therapydd Lleferydd ac Iaith yn eu hadran Ymwelwyr Iechyd, i ganolbwyntio ar wasanaethau Cyffredinol a Thargededig ar draws y rhanbarth. Mae anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (SLC) yn fwy cyffredin nag erioed ar ôl COVID ac mae gan dimau Ymwelwyr Iechyd fynediad i bob teulu yn y cyfnod hollbwysig o ddatblygiad cynnar. Maent yn allweddol i nodi anghenion sy'n dod i'r amlwg a darparu cyngor a chymorth cymesur ar unwaith.

Nid yw Ymwelwyr Iechyd yn cael hyfforddiant ar ddatblygiad SLC yn ystod eu cwrs cyn-gofrestru a gofynnodd Penaethiaid Ymwelwyr Iechyd Cymru i becyn hyfforddi gael ei gyd-gynhyrchu i gyd-fynd â chynllun cyflawni Siarad â Fi Llywodraeth Cymru.

Mae'r prosiect hwn yn canolbwyntio ar ddarparu hyfforddiant 'Siarad â Fi' i dîmau Ymwelwyr Iechyd, skillmix a gweithwyr Cymorth i Deuluoedd Awdurdodau Lleol ledled Gwent a threialu pwynt cyswllt pwrpasol 'Siarad â Fi' o fewn y 'Rhaglen Graidd Blynyddoedd Cynnar ar gyfer Gwent' arfaethedig. Mae'r prosiect hwn yn ymgorffori egwyddorion gofal iechyd darbodus a chanlyniadau newydd SLC gan Lywodraeth Cymru yn y broses o nodi a chefnogi anghenion SLC sy'n dod i'r amlwg.

Mae'r prosiect hwn yn cyd-fynd â'r gwaith trawsnewidiol ym Mlynyddoedd Cynnar Gwent ac yn dod â gweithluoedd Iechyd ac Awdurdodau Lleol ynghyd fel un tîm â chyfrifoldeb am gefnogi datblygiad SLC plant. Ei nod yw uwchsgilio ymarferwyr, cynyddu hyder rhieni ac ymarferwyr a lleihau atgyfeiriadau diangen i wasanaethau Therapi Lleferydd ac Iaith arbenigol i ddangos y budd o gael rôl SLT iechyd cyhoeddus o fewn adran Ymwelwyr Iechyd. Mae hefyd yn anelu at ddangos yr angen i hyfforddiant SLC fod yn rhan annatod o hyfforddiant Ymwelwyr Iechyd cyn ac ar ôl cofrestru.

Mae’r hyfforddiant wedi’i gyflwyno ar ei anterth a rhwng Mawrth-Awst 2023 mae ymhell dros 200 o staff wedi’u hyfforddi ar draws gweithluoedd Ymwelwyr Iechyd Gwent ac Awdurdodau Lleol. Mae'r gwerthusiad yn dangos cynnydd mewn gwybodaeth a hyder ar gyfer 95% o'r mynychwyr, pan ofynnwyd iddynt am wahanol barthau o gynnwys yr hyfforddiant. Mae’r 5 darn dysgu allweddol gorau hyd yma wedi’u bwydo’n ôl fel:

• Mwy o ymwybyddiaeth o adnoddau Siarad â Fi sydd ar gael i'w rhannu a'u cyfeirio gyda theuluoedd
• Ymgyfarwyddo â gwefan Siarad Gyda Fi i rieni, a thudalen ymarferydd bwrpasol
• Gwybodaeth ac ymchwil am ystumiau cynnar o 9 mis oed a sut mae hyn yn arwain at fwy o bwyntio a geirfa well
• Newid ymddygiad yng nghyd-destun model COM-B wrth rannu syniadau gyda theuluoedd
• Gwybodaeth ac ymchwil ynghylch ymarfer gyda theuluoedd y mae Saesneg yn iaith ychwanegol iddynt

Gyda mwy o ddyddiadau hyfforddi wedi'u harchebu yn yr hydref. Mae adborth hyfforddiant hefyd yn llywio cyngor arfer gorau o ran fformatio pecyn hyfforddi ar gyfer gweithlu yng nghyd-destun pwysau aruthrol.

Mae gwaith yn mynd rhagddo i ddrafftio'r dogfennau i gefnogi'r gwaith o ddarparu'r cyswllt 'Siarad â Fi' ac yn dilyn adborth o ardaloedd lleol, bwriedir cynnig hyn pan fydd plant rhwng 18-21 mis. Yn dilyn diwrnodau gwerthuso Rhwydwaith Enghreifftiol Bevan a’r gweithdy ar gydgynhyrchu, mae gwaith bellach yn canolbwyntio ar gwblhau ymgysylltu â rhanddeiliaid â theuluoedd a staff ledled Gwent i lunio’r cyswllt Siarad â Fi i weddu i anghenion poblogaeth Gwent. Unwaith y bydd ymgysylltu â rhanddeiliaid wedi'i gwblhau a'r gwaith papur wedi'i gwblhau, bydd cynllunio strategol yn dechrau ar gynllun peilot o'r cysylltiadau hyn i gasglu canfyddiadau dangosol ynghylch a yw hyn yn effeithiol o ran cynyddu ymatebolrwydd rhieni i gefnogi dysgu iaith eu plentyn trwy ryngweithio bob dydd. Mae’r mesur canlyniad a gynlluniwyd ar gyfer hyn wedi’i nodi fel y Raddfa Sgorio Ymatebolrwydd Rhieni (ParRiS) (Levickis et al 2022) 

Clywch Emily yn siarad am ei phrosiect: